Letërsia - Takim me Tahar Ben Jelloun, i cili boton te "Gallimard", “Pagjumësia”, një roman tragjikomik, ku narratori shndërrohet në një vrasës serial, kur zbulon se për të fjetur mirë, duhet të vrasë dikë... Një fabul ngazëlluese, e cila lejon kalimthi shkrimtarin të denoncojë hipokrizitë e njëfarë shoqërie marokene.

 

HuffPost Maroc: Nga ju erdhi ideja për këtë thriller të çmendur?

 

Tahar Ben Jelloun: Prej kohësh kam dashur të shkruaj një roman të papritur, diçka që nuk ngjan me atë që shkruaj zakonisht dhe që përkon me shumë me temperamentin tim të lehtë që ka nevojë për humorin. Problemi serioz i pagjumësisë, nga e cila vuan një pjesë e madhe e njerëzimit është trajtuar kështu në një mënyrë të çmendur. Do të duhej të qeshnim dhe ta konsideronim atë si një të keqe që bën mirë.

 

HuffPost Maroc: Humori ju përshtatet shumë mirë. Përse të mos e përdorim më shpesh?

 

Tahar Ben Jelloun: Faleminderit që e keni vërejtur; në disa nga romanet e mia, pikërisht te “Lumturia bashkëshortore”, ka gjithashtu edhe pak humor dhe tallje.

 

HuffPost Maroc: A vuani nga pagjumësia si personazhi juaj kryesor?

 

Tahar Ben Jelloun: Kam qenë për një kohë të gjatë një i pagjumë fatkeq. Kisha atë që e quaj pagjumësi të thatë, domethënë, ku nuk mund të bëja asgjë të dobishme, të lexoja ose të shkruaja, ose të shikoja një film. Kam vuajtur, sepse nuk pranoja të merrja pilula gjumi, të cilat ishin të rrezikshme për shëndetin. Por borxhi i gjumit është po aq i rrezikshëm sa mjekimi. Me kalimin e kohës dhe me moshën, kam arritur ta zbus pagjumësinë dhe që nga botimi i romanit, fle më mirë.

 

HuffPost Maroc: Cilat janë truket tuaja për ta luftuar atë?

 

Tahar Ben Jelloun: Për të luftuar pagjumësinë, mbi të gjitha nuk duhet të nevrikosesh ose të ngulmosh. Duhet të dredhosh, të pastrosh dhomën nga çdo gjë që mund ta prishë gjumin, s’ka televizor, s’ka kompjuter, s’ka telefon, jo shumë gjëra. Duhet të shkosh në shtrat vetëm kur e ndien se të thërret gjumi. Në fakt ky është si një tren (kjo është arsyeja pse kapitulli i fundit mbizotërohet nga prania e një treni);  duhet ta marrësh në kohën e duhur, kurrë më parë ose më pas.

 

HuffPost Maroc: Përfundimisht a ju bezdis fakti  që e kaloni pothuajse një të tretën e jetës suaj duke fjetur?

 

Tahar Ben Jelloun: Kur zbulojmë se një të tretën e jetës sonë e kalojmë në gjumë, revoltohemi. Sa shumë kohë e humbur! Aty qëndron një nga origjinat e pagjumësisë. Duhet ta pranojmë dhe të mos qahemi shumë.

 

HuffPost Maroc: Rrëfimtari, megjithëse një skenarist dhe “përshpejtues i vdekjes”, paraqet shumë ngjashmëri me ju…

 

Tahar Ben Jelloun: Jo, rrëfimtari është i ndryshëm nga unë. Ai ndonjëherë është shumë i zgjuar, kopuk, bëhet një vrasës inteligjent. Unë nuk vras dot një mizë. Në këtë personazh vendos atë që unë nuk do të mund të jem kurrë ose të bëj kurrë. Kjo është e veçanta e romancierëve.

 

HuffPost Maroc: Në rrugë e sipër i fusni disa thika fesë. A nuk keni frikë se bëni armiq?

 

Tahar Ben Jelloun: Unë nuk sulmoj kurrë fetë; denoncoj hipokritët që e përdorin fenë për nevojat e tyre politike; përshkruaj metodat dhe veprimet e tyre të ulëta. Maroku është i kërcënuar nga propaganda islamike, e cila nuk ka asnjë lidhje me Islamin. Mësova se PJD ka krijuar 55,000 shoqata në vend! Është shifër e madhe. Me këtë, ata do të bëjnë çfarë të dëshirojnë në zgjedhjet e ardhshme.

 

HuffPost Maroc: Ju gjithashtu trajtoni temën e seksualitetit dhe dëshirën mashkullore nisur nga një moshë në një mënyrë mjaft të drejtpërdrejtë. Mos nuk keni filtër?

 

Tahar Ben Jelloun: Flas për seksualitetin drejtpërdrejt, sepse është pjesë e jetës dhe se në një roman, të rrëfesh një histori dashurie dhe sensualiteti për mua është gjë normale. Ata që më qortojnë për këtë janë shpesh hipokritë. Kur flas nga fundi i romanit për seksualitetin e bankierit, i cili është mbi 90 vjeç, kjo është pjesë e personazhit dhe e intrigës.

 

HuffPost Maroc: Çlirimi seksual në Marok, është trill apo realitet?

 

Tahar Ben Jelloun: Në Marok, çlirimi seksual është realitet, por nuk duhet të flasim për të apo ta tregojmë. Mund të bëjmë gjithçka me kusht që ta bëjmë fshehurazi! Kjo është e padenjë dhe idiote. Unë nuk jam as për ekzibicionizmin. Të jesh i turpshëm nuk do të thotë të kesh turp për praktikat e tua. Ekziston një evolucion në mendësitë falë rrjeteve sociale, por gjithsesi është i ndrojtur dhe jo aq i sinqertë.

 

HuffPost Maroc: Ky libër shtron gjithashtu edhe çështjen e fundit të jetës, të sëmundjes, dinjitetit. A janë këto çështje që ju shqetësojnë?

 

Tahar Ben Jelloun: Në këtë roman, të cilin e gjetët qesharak dhe të lehtë, unë me të vërtetë shtroj problemin serioz të fundit të jetës dhe faktin e largimit me dinjitet; është e vështirë të bësh debat për të; në Francë, eutanazia nuk lejohet. Në Marok, pyetja as që shtrohet.

 

HuffPost Maroc: Cili është qëndrimi juaj për eutanazinë?

 

Tahar Ben Jelloun: Vështirë për ta përgjithësuar. Kur je i shëndetshëm dhe i lumtur, mund të flasësh për të, por kur sëmundja dhe vdekja bëhen realitet, diskursi ndryshon. Kjo duhet të qëndrojë në një nivel personal dhe gjithkush ia del mbanë me ankthet e tij. Është e vështirë të vendosësh për të tjerët. Por ne mund të flasim për këtë.

 

HuffPost Maroc: A ka një moral për ta ruajtur nga ky trillim tragjikomik?

 

Tahar Ben Jelloun: Asnjë moral përveçse duhet të përgatisim largimin e saj, sepse pagjumësia është frika nga vdekja.

 

HuffPost Maroc: A janë netët e tua më të bukura se ditët e tua?

 

Tahar Ben Jelloun: Netët e mia shpesh janë të mbushura me ëndrra të çuditshme; parapëlqej ditën, të paktën dita nuk gënjen; nata vetëm më gënjen dhe më kërcënon! E dini se çfarë më tha një mjek: të flesh, do të thotë të pranosh të biesh në vrimë, të pranosh të vdesësh, të pranosh mundësinë e moszgjimit!

Shpërndaje