Qeni dhe kontrabasi

Duket e pamundur që të përmbledhësh në një roman të gjithë paradoksin e shkatërrimit të ish-Jugosllavisë. Por autori Saša Ilić e zgjidh përmes rrëfimit të nëntëmbëdhjetëvjeçarit Filip Isaković që pas shumë kohësh në anijen luftarake JRM, në vjeshtën e vitit 1991, u gjend para ishullit të Lošinjit. Asokohe, ajo ishte aroma e fundit e parajsës sepse të gjithë hapësirën e ish-Jugosllavisë e kaploi errësira e luftës dhe i gjithë vendi do të përmbytej nga gjaku. Plot dy dekada më vonë, një ish-veteran lufte dhe kontrabasist xhazi, tashmë i shkatërruar mendërisht dhe pothuaj edhe fizikisht dhe që madje nuk mund të luajë më, shoqërohet në një spital psikiatrik në Kovino, ku takon ata që u braktisën nga shteti, pasi i përdori turpshëm për luftërat e tij. Lexuesi udhëton nëpër kohën dhe hapësirën e Jugosllavisë deri në zemër të romanit: Ku filozofia e çlirimit të një shoqërie të bllokuar në nofullat e së kaluarës së luftës dhe realizimi se liria nuk vjen përmes harresës shfaq idenë e madhe se ne nuk mund ta shërojmë individin nëse nuk e shërojmë më parë shoqërinë.